Historie van de kerk

Kerk en kerkhof Garsthuizen

Aan het einde van de dertiende eeuw stond op de wierde van Garsthuizen, toen nog het kerspel Grashusen of Gerhusen, een monumentale bakstenen kerk. Deze middeleeuwse kerk had een ingebouwde zadeldaktoren met een Romaans gereduceerd westwerk. 

Deze kerk en toren werden in 1871 afgebroken en vervangen door een kleinere zaalkerk met een eenvoudige toren. Deze kerk bleek slecht bestand te zijn tegen de tand des tijds en vergde steeds meer onderhoud. In de zestiger jaren van de vorige eeuw was restauratie hard nodig maar dit was door de kerkelijke gemeente moeilijk op te brengen. De kerk en de toren raakten steeds meer in verval. In 1982 werd de spits van de toren om veiligheidsredenen neergehaald. Sinds 1993 is de kerk niet meer in gebruik. De toren raakte in 2009 door een aardbeving ernstig beschadigd waarna deze vervolgens werd afgebroken. Pogingen om de kerk te restaureren mislukten.

In 2015 is de kerk in overleg met de Gemeente Loppersum, de Provincie Groningen, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en de Stichting Oude Groninger Kerken op cultuurhistorisch verantwoorde manier afgebroken. De kerk zelf was geen rijksmonument. Het orgel met een klavier en elf registers, in 1900 gebouwd door de Gebroeders van Oekelen, was een monumentaal orgel. Dit orgel, dit cultureel erfgoed, heeft in 2019 een nieuwe standplaats gekregen in de dertiende eeuwse Nicolaaskerk in Oldenzijl. 

De archeologische ondergrond van de kerk wordt omringd door het kerkhof dat vanwege een aantal zeventiende-, achttiende- en negentiende-eeuwse grafzerken aangewezen is als rijksmonument. Er is nog geen beslissing genomen over de bestemming en de invulling van de lege plek die ontstaan is door de afbraak van de kerk.